Reizigers

Reizigers en mensen die gaan werken in het buitenland (expats) lopen bepaalde infectierisico's afhankelijk van
- de plaats waar zij naartoe reizen of verblijven,
- het werk dat ze daar uitvoeren en de
-  omstandigheden waaronder ze logeren of wonen.

Bijna ieder bedrijf heeft wel eens werknemers die in opdracht van het bedrijf een reis naar het buitenland maken. Die opdracht maakt dat het bedrijf niet alleen juridisch, maar ook moreel, aansprakelijk is voor de invloed van de reis op de gezondheid van de werknemer. Dit beperkt zich niet alleen tot de werktijd zo blijkt uit de jurisprudentie maar ook de vrije tijdsbesteding valt onder de verantwoordelijkheid van de werkgever! (Verblijf in buitenland: HR 18 maart 2005, JOL 2005, 169 en RvdW 2005, 46 (piloot) weliswaar bij auto-ongeval buiten werktijd, maar er is geen verschil in deze met een beroepsziekte).

Grote bedrijven hebben dit meestal goed geregeld met een speciale toolkit voor hun reizigers. Deze toolkits kunnen van alles bevatten zoals: betrouwbare medische adressen, klamboe, DEET, tekenpincetten, EHBO-setjes tot soms zelfs antivirale middelen, antibiotica en plasma! Naast deze technische voorzieningen moet de werkgever ook alle benodigde vaccinaties aanbieden en uitgebreid voorlichting geven.

Veel grote arbodiensten hebben een service voor de buitenlandreizigers van hun klanten. Natuurlijk zal men ook rekening moeten houden met het mee terugnemen van besmettelijke ziekten uit het buitenland en met het risico op besmetting van andere werknemers. Dit is duidelijk gebleken tijdens de SARS en Influenza uitbraken van de afgelopen jaren.
 
Buitenland moet letterlijk genomen worden
Soms vergeten we dat onder buitenland, “ieder land buiten Nederland” moet worden verstaan en niet alleen tropische of verre landen. Vlak over de grens kan men immers al met andere ziekten te maken krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de Frühsommerencefalitis in Duitsland en Midden Europa (waar een goede werkzame vaccinatie tegen bestaat). Of aan het Hantavirus in Belgie, de Vossenlintworm in Duitsland, Chikununya in Italie. We zullen ook rekening moeten houden met het zich snel uitbreidende West Nile Virus in Europa.
Bekender zijn de MRSA, waarbij Nederland een oase in Europa vormt, en de Legionella, die bij vrachtwagenchauffeurs op internationaal transport zeker als beroepsziekte beschouwd kan worden.

Er zijn vaak dezelfde vectoren aanwezig als in Nederland ( zoals teken, muggen) die echter daar geheel andere ziekten kunnen overbrengen. Zelfs als er praktisch weinig tegen sommige ziekten te doen is, moet de werkgever in ieder geval de werknemer uitgebreid voorlichting geven. De werknemer heeft er recht op om van tevoren over alle informatie te beschikken. Dit geldt in nog hogere mate voor de kwetsbare werknemers met een verminderde afweer voor wie sommige ziekten nog sneller dodelijk kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld malaria een risico vormt voor miltloze werknemers.

Voor een risicobepaling bij kwetsbaren zijn de volgende 7 aandachtspunten van belang:
  1. Stel eerst het niveau van immuunsupressie vast
  2. Kijk naar de voorgeschiedenis en de effectiviteit van eerder antibioticagebruik
  3. Houd rekening met de stabiliteit van het afweer niveau. Vaak neemt het gebrek aan afweer af in de loop van de tijd vooral na transplantaties is dit een bekend fenomeen.
  4. Onderzoek het gevaar van opportunistische infecties
  5. Kijk naar de locale epidemiologie en welke blootstelling mogelijk is
  6. Voer gerichte testen uit op de klinische toestand in relatie tot de locale risico's.
  7. De bedrijfsarts wordt geadviseerd altijd  contact met de huisarts en specialisten van betrokkene op te nemen voor een directe evaluatie van diens ziektegeschiedenis.
  8. Vergeet niet rekening te houden met een mogelijke bijzondere blootstelling of speciale transmissiewegen vanwege de uit te voeren werkzaamheden. 
Literatuur:
Zoonoses and travel. Hurley J.W., Friend M.
Mooi vormgegeven hoofdstuk uit Diseases Emergences and Resurgence: Wildlife_human Connection over zoönosen die bij reizigers kunnen voorkomen.

Infectious Diseases, A geographic Guide. Ed. Eskild peterson, Lin H. Chen ans Patricia Schlagenhauf. Wiley-Blackwell  2011  ISBN 9780470655290. Geeft overzichtelijk per geografische regio aan met welke organaimen men eht meest rekening moet houden ook voor kwetsbare groepen.

Voorgevoelige groepen reizigers geeft het Yellow Book van de CDC een goede indruk hoe en waar men allemaal mee moet rekening houden.